เมื่อพูดถึง “ครีมอาบน้ำสำหรับผิวแพ้ง่าย” หลายคนมักเข้าใจว่าผลิตภัณฑ์ที่อ่อนโยนต้อง “ไม่มีกรด (Acid)” อยู่ในส่วนผสมเลย เพราะคำว่า “กรด” ฟังดูรุนแรงและทำให้ผิวระคายเคืองได้ง่าย แต่ในความจริงทางเคมีเครื่องสำอางแล้ว คำว่า Acid บนฉลากไม่ได้หมายความว่าผลิตภัณฑ์นั้นอันตรายต่อผิวแพ้ง่ายเสมอไป ทุกอย่างขึ้นอยู่กับ “ชนิดของกรด”, “ความเข้มข้น”, และ “ค่า pH ของสูตรโดยรวม” มากกว่า
เข้าใจคำว่า “Acid” ให้ถูกก่อน
สารที่มีคำว่า Acid ไม่ได้หมายถึงกรดกัดผิวเสมอไป ในโลกของเคมีเครื่องสำอาง “กรด” หมายถึงสารที่มีคุณสมบัติเป็นกรดทางเคมี ซึ่งบางชนิดมีบทบาทสำคัญต่อสมดุลผิว เช่น
- Amino Acid : กรดอะมิโน เป็นส่วนประกอบพื้นฐานของโปรตีนในผิว ช่วยคงความชุ่มชื้นและเสริมชั้นฟิล์มปกป้องผิว
- Lactic Acid / Citric Acid : พบในสูตรครีมอาบน้ำหลายชนิด ใช้ปรับสมดุลค่า pH ให้อยู่ในช่วงอ่อนโยนต่อผิว (pH 4.5–5.5) ใกล้เคียงกับกรดธรรมชาติบนผิว
- Fatty Acid : เช่น Stearic Acid หรือ Lauric Acid ซึ่งเป็นกรดไขมันจากพืชหรือมะพร้าว ใช้สร้างฟองและให้เนื้อสัมผัสนุ่มลื่น ไม่ได้ระคายเคืองผิวเลย
ดังนั้น การเห็นคำว่า “Acid” บนฉลากจึงไม่ได้หมายถึงผลิตภัณฑ์แรงเสมอไป ในหลายกรณี “กรด” เหล่านี้คือส่วนผสมสำคัญของครีมอาบน้ำสำหรับผิวแพ้ง่ายที่ช่วยเสริมความแข็งแรงให้ Skin Barrier ด้วยซ้ำ
ความต่างระหว่าง “กรดผลัดเซลล์” กับ “กรดบำรุงผิว”
สิ่งที่ควรแยกให้ออกคือ “กรดผลัดเซลล์ผิว” เช่น AHA, BHA, หรือ PHA ซึ่งมีกลไกการละลายเซลล์ผิวเก่า และ “กรดปรับสมดุล” เช่น Amino Acid หรือ Lactic Acid ที่ใช้ในความเข้มข้นต่ำเพื่อคงสภาพผิวให้เป็นกรดอ่อนตามธรรมชาติ
- ถ้าครีมอาบน้ำมี AHA/BHA ในระดับสูงกว่า 5–10% อาจทำให้ผิวแห้งหรือแสบได้ โดยเฉพาะในผิวที่มีการอักเสบ
- แต่ถ้ามี Lactic Acid หรือ Citric Acid ต่ำกว่า 1% ใช้เพื่อคงค่า pH ไม่เป็นอันตรายแม้กับผิวแพ้ง่าย
กรดที่ “ปลอดภัย” สำหรับผิวแพ้ง่าย
ในสูตรครีมอาบน้ำสำหรับผิวแพ้ง่าย มักพบกรดที่มีบทบาทช่วยบำรุงและรักษาสมดุลผิว เช่น
- Amino Acid Surfactants เช่น Sodium Cocoyl Glycinate, Sodium Lauroyl Sarcosinate เป็นสารทำความสะอาดที่สกัดจากกรดอะมิโน อ่อนโยนกว่าสบู่ทั่วไปหลายเท่า
- Fatty Acid Derivatives เช่น Stearic Acid, Lauric Acid ทำหน้าที่สร้างฟองและเคลือบผิวให้ชุ่มชื้นหลังล้าง
- Lactic Acid (ในความเข้มข้นต่ำ) ช่วยปรับค่า pH และเพิ่มความชุ่มชื้นให้ผิวโดยไม่ทำลายชั้นปกป้องผิว
ดังนั้น “กรด” ไม่ใช่ตัวร้าย แต่คือส่วนหนึ่งของระบบปรับสมดุลผิวให้คงค่าเป็นกรดอ่อน ซึ่งเป็นสภาวะที่ผิวแข็งแรงที่สุด
แล้วกรดแบบไหนที่ควรหลีกเลี่ยง ?
หากคุณมีผิวแพ้ง่าย ควรหลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของ กรดผลัดเซลล์ในระดับเข้มข้น หรือ กรดที่มีฤทธิ์กัดผิว เช่น
- Glycolic Acid (AHA) มากกว่า 5%
- Salicylic Acid (BHA) มากกว่า 1–2%
- Retinoic Acid (อนุพันธ์วิตามิน A ที่ใช้เฉพาะในผลิตภัณฑ์รักษาสิว)
กรดเหล่านี้เหมาะกับการผลัดเซลล์ผิวเฉพาะจุดมากกว่าการใช้ในผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดทั้งร่างกาย
อย่ากลัวคำว่า “Acid” แต่ให้ดู “ประเภทและความเข้มข้น”
การเลือกครีมอาบน้ำสำหรับผิวแพ้ง่ายไม่ควรตัดสินจากชื่อสารเคมีอย่างเดียว แต่ควรดูภาพรวมของสูตร ได้แก่
- มี pH อยู่ระหว่าง 4.5–5.5
- ไม่มี SLS/SLES ซึ่งเป็นสารลดแรงตึงผิวที่ทำให้ผิวแห้ง
- ใช้ Amino Acid หรือ Fatty Acid-based surfactants แทน
- มีสารปลอบประโลมผิว เช่น Allantoin, Panthenol, หรือ Ceramide
เพราะสุดท้ายแล้ว “Acid” บนขวดไม่ได้ทำให้ครีมอาบน้ำเป็นอันตราย กลับกัน มันอาจเป็นตัวช่วยให้ผิวคุณกลับมาแข็งแรงขึ้นได้ด้วยซ้ำ หากอยู่ในปริมาณและสมดุลที่เหมาะสมตามหลักวิทยาศาสตร์ผิวหนัง